زمینه و هدف: تأثیر برنامه­های آموزشی فعلی دانشجویان در افزایش سطح سلامتی و آمادگی جسمانی آنان موضوعی است که در مطالعات مختلف مورد بررسی قرار گرفته، ولی برای برنامه ریزی مناسب نیاز به بررسی منظم دارد. فعالیت بدنی مزایای بسیاری برای بدن به همراه دارد که از مهم­ترین آن­ها می­توان به افزایش آمادگی قلبی- تنفسی، آمادگی جسمانی، پیش گیری از بیماری­های مختلف و بهبود کیفیت زندگی اشاره کرد. مصرف قلیان با بیماری های تنفسی، قلبی- عروقی و سرطان ارتباط دارد. از این رو هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی آمادگی قلبی- تنفسی، ترکیب بدنی و گرایش به مصرف قلیان در دانشجویان رشته تربیت بدنی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل می­باشد.

  روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی میدانی می­باشد.�تعداد 181 نفر از دانشجویان زن و مرد رشته تربیت بدنی دانشگاه در ترم بهاره 89-88 با روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای، به عنوان آزمودنی انتخاب شدند. میزان آمادگی قلبی- تنفسی با استفاده از تست کوپر، شاخص توده بدنی ( BMI )، درصد چربی با اندازه گیری چربی زیرپوستی دو نقطه­ای لومن، میزان اعتیاد به قلیان، قرار گرفتن در معرض دود قلیان و میزان آگاهی از تأثیر مصرف قلیان بر عملکرد ورزشی با استفاده از پرسشنامه درآزمودنی ها اندازه گیری شد. توصیف اطلاعات به دست آمده و بیان نتایج، با استفاده از روش­های آماری توصیفی و به وسیله نرم افزار SPSS صورت گرفته و نتایج به صورت درصد بیان شده است.

  یافته ها: اکثر دانشجویان رشته تربیت بدنی این دانشگاه از لحاظ شاخص های ترکیب بدنی وضعیت مطلوبی نداشتند (3/50% دارای چربی بیش از حد)؛ ولی از نظر آمادگی قلبی- عروقی، مردان وضعیت بهتری از زنان داشتند (7/43% مردان در حد بالای متوسط و 3/38% زنان زیر متوسط بودند). علاوه بر این، با وجود کاهش میزان شیوع قلیان در بین دانشجویان نسبت به سال گذشته (3/13% در مقابل6/35%)، درصدی از آنان علی رغم عدم مصرف، در معرض دود قلیان قرار گرفته (21%) و هیچ گونه اطلاعاتی در رابطه با تأثیرات مضر مصرف قلیان بر عملکردهای ورزشی نداشتند (1/48%).

  نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه ؛ آموزشهای لازم جهت بهبود آمادگی قلبی- تنفسی و ترکیب بدنی دانشجویان و همچنین افزایش آگاهی دانشجویان در مورد مضرات مصرف قلیان بر سلامتی و عملکرد ورزشی، توصیه می شود.