زمینه و هدف: دیابت نوع 2 نوعی بیماری اختلال در متابولیسم کربوهیدرات­ها می­باشد که یکی از بیماری­های مزمن شایع در بسیاری از کشورها از جمله ایران به حساب میآید. یکی از عوامل کاهش دهنده حساسیت به انسولین، افزایش سطح فاکتورهای التهابی نظیر hsCRP و TNF-α میباشد. از طرفی در سال­های اخیر اثر زیره سبز در مطالعات بر روی جانوران آزمایشگاهی، به عنوان یکی از گیاهان دارویی در درمان دیابت نوع 2 شناخته شده است. هدف از انجام این مطالعه، بررسی اثر دوزهای 50 و 100 میلی­گرمی عصاره زیره سبز بر شاخص­ های گلیسمیک و شاخص­های التهابی در نمونه ­های انسانی مبتلا به دیابت نوع 2 می­باشد.

روش کار: مطالعه حاضر یک کارآزمایی بالینی تصادفی شده دو سوکور می­باشد که در شهر ارومیه و در سال 1394 انجام شد. پس از انتخاب، افراد بر اساس معیارهای ورود به صورت تصادفی به 3 گروه تقسیم شدند: 1- گروه مصرف کننده 100میلی گرم در روز عصاره زیره سبز، 2- گروه مصرف کننده 50 میلی گرم در روز عصاره زیره سبز، 3- گروه شاهد (دریافت کننده دارونما). ابتدا از این بیماران نمونه خونی گرفته شد و قند خون ناشتا، سطح انسولین سرم، هموگلوبین گلیکوزیله و نمایه­ های التهابی شامل hsCRP و TNF-α اندازه­ گیری شد. سپس به مدت 8 هفته مکمل یاری ادامه یافته و پس از پایان زمان مکمل ­یاری مجدداً نمونه خونی گرفته شده و نمایه­ های فوق اندازه ­گیری شد. سپس تمامی این اطلاعات وارد SPSS شده و به بررسی اثر مکمل یاری پرداخته شد.

یافته­ ها: میانگین سنی کل افراد شرکت کننده 47.33±6.36 سال بود. یافته­ ها نشان داد میانگین قند خون ناشتا (FBS)، هموگلوبین گلیکوزیله (HbA1c) و انسولین سرم، در گروه دریافت کننده مکمل 100 میلی گرمی عصاره زیره سبز (p<0.01) و در گروه دریافت کننده مکمل 50 میلی گرمی عصاره زیره سبز (p<0.01) کاهش معنی­ دار داشته ولی در گروه دریافت کننده دارونما افزایش نشان داده است. میانگین شاخص­ های hsCRP و TNF-αدر ابتدا و انتهای مطالعه در هر دو گروه دریافت کننده مکمل 100 میلی گرمی (p<0.01) و دریافت کننده مکمل 50 میلی گرمی (p<0.01) کاهش معنی­ داری نشان داده است.

نتیجه گیری: تجویز کوتاه مدت مکمل 100 یا 50 میلی گرمی زیره سبز در افراد دیابتی نوع 2 ممکن است بتواند در کاهش سطح سرمی انسولین، قندخون ناشتا، هموگلوبین گلیکوزیله و نیز شاخص­های التهابی hsCRP و TNF-α موثر واقع شده و سبب کنترل بیماری در آنان شود.